Bosanskohercegovački klubovi i šarena laža evropskih takmičenja

Grupne faze evropskih takmičenja otpočele su ove sedmice, a sa njima su se vratile i toliko često ponavljane priče o kontinuiranom zaostatku bh. fudbala za evropskim u svim segmentima.

Podgrijala je tu priču činjenica da je Dinamo apsolutno razbio Atalantu sa 4:0 u susretu Lige prvaka, a da grupnu fazu istog takmičenja igra i Crvena zvezda, koja je pružila solidan otpor Bayernu u meču u kojem je poražena sa 3:0. U grupnoj fazi Evropske lige je i Partizan, koji je u potpunosti nadigrao AZ Alkmaar, ali je na kraju osvojio samo bod poslije remija od 2:2.

Naravno, sveopšta slika je dodatno učinjena tmurnijom objavom imaginarne mape Evrope koju su brojni portali plasirali u javnost, a koja pokazuje BiH u društvu najslabijih kontinentalnih zemalja u smislu domaćeg prvenstva, zemalja koje nikad nisu imale učesnika u grupnoj fazi evropskih takmičenja.

No, niko ne gleda širu sliku.

Zagrebački Dinamo je prihodovao 115 miliona maraka u 2018. godini, a potrošio je preko 91 milion maraka. Crvena zvezda ima budžet od 25 miliona eura, Partizan od 15 miliona eura. I ovo su sredstva na koja ovi klubovi mogu računati u kontinuitetu, jer svake godine njihovi budžeti su na sličnom nivou.

Uporedimo samo za trenutak brojke sa bh. klubovima. Budžet Sarajeva iznosi malo iznad 8 miliona maraka, budžeti Zrinjskog i Željezničara nešto preko 6 miliona, a Širokog Brijega nešto preko 4 miliona maraka.

Najveća zabluda koju sebi dopuštamo jeste konstantno poređenje sa nekoliko najvećih regionalnih klubova, sa kojima smo nekad dijelili državu i ligu. Osim što su za skoro pedeset godina postojanja bivše Jugoslavije naši klubovi osvojili ukupno tri naslova nacionalnog prvaka, već skoro tri decenije oni igraju zasebno takmičenje i ni po čemu se ne mogu porediti. Nije Dinamo deklasirao Atalantu od koje je Sarajevo izgubilo sa 8:0 zato što domaći fudbaleri i igrači nemaju adekvatan mentalitet, nego zato što je razlika između Dinama i Atalante u svakom segmentu puno manja nego je razlika između Sarajeva i Dinama. I to je činjenica kojoj moramo pogledati u oči prije nego nastavimo iznositi neadekvatna poređenja.

Naravno da postoje i siromašniji klubovi koji su izborili plasman u grupnu fazu Evropske lige, oni koji bi se budžetom mogli porediti sa bh. klubovima. Takav je recimo Dudelange, no Dudelange profitira od činjenice da je osvojio u manje od 30 godina postojanja 15 domaćih naslova, odnosno da je neprikosnoveni vladar luksemburškog fudbala i kao takav je imao priliku da žestoko popravi vlastiti koeficijent.

Bh. fudbal je razuđen, apsolutno se ne okreće isključivo oko Sarajeva i Željezničara kao što je slučaj u Srbiji sa Zvezdom i Partizanom ili još ekstremnije, samo oko Dinama kao što je slučaj u Hrvatskoj.

U BIH niko nije u stanju da ostvari dugoročniju dominaciju, a kontinuitet od pet uzastopnih izlazaka u Evropu koliko traje UEFA-in obračunski period koeficijenta ima samo Zrinjski. Na sve to, teško da postoji zemlja teže pogođena UEFA-inim sistemom regionalizacije grupa za žrijeb od Bosne i Hercegovine i Crne Gore. Upravo iz tog razloga, naši klubovi su prilično marginalizirani. No, je li neučešće u grupnoj fazi zaista toliki pokazatelj slabosti?

Šta ako izborimo grupnu fazu?

Da je sistem takmičenja ranije bio drugačiji i da je postojao današnji oblik podjele na Ligu prvaka i Evropsku ligu, Željezničar i Sarajevo bi vjerovatno nakon eliminacija od Newcastlea i Dynamo Kieva zaigrali grupnu fazu Evropske lige i danas priče o neučešću u grupnoj fazi ne bi ni postojale. Da li bi to značilo da je naš fudbal danas zdrav i dobar?

Problem je, naravno, složeniji. Šta bi konkretno promijenilo jedno učešće nekog našeg kluba u grupnoj fazi bilo kojeg evropskog takmičenja, osim što bi tom klubu donijelo određeni novac? Primjeri klubova koji su bez strateškog upravljanja upali na nivo fudbala koji ne zaslužuju su brojni. Suprotno popularnom vjerovanju da je nemoguće ostvariti rezultat na splet dobrih okolnosti i sreću, itekako jeste. Vardar je 2017. godine igrao grupnu fazu Evropske lige, da bi tokom ljeta 2018. godine ispao u prvom pretkolu Lige prvaka od Pyunika. Ove godine nije ni izašao u Evropu zbog nedobijanja licence.

Da li činjenica da je Vardar igrao Evropsku ligu, a naši klubovi nisu, automatski znači da je tamošnji fudbal bolji od našeg? Da li je moldavski fudbal ikad i na koji način profitirao od uspjeha Sheriffa iz Tiraspola, ili armenski od već pomenutog Pyunika?

Jedini normalan i strateški logičan put kojeg bi se naši klubovi morali pridržavati jeste put razvoja mladih igrača. I najveći dio sredstava koja imaju na raspolaganju moraju ulagati u to, jer je to jedini način da u okviru postojećih budžeta podignu kvalitet fudbala koji će se igrati u Bosni i Hercegovini, kao i da s vremenom stvore pretpostavke za povećanje budžeta. Kvalitet prosječnog fudbalera koji nastupa u Premijer ligi BiH mora se podići na viši nivo. Samim tim, igranje ove lige bit će izazovnije, a to će pomoći da omladinci koji će neminovno biti dio planova mnogim klubovima (kao što već jesu) brže izrastaju u kvalitetne igrače.

Da bismo imali fudbal o kakvom maštamo, moramo stvoriti preduslove za rezultat. Rezultat kao krajnji sportski cilj mora biti plod dobrog rada u svim drugim segmentima. Dugoročno je neodrživa premisa da rezultat garantira razvoj. Ko vjeruje u takve ublehe, sigurno još čeka rapsodiju bh. fudbala koja je najavljena nakon plasmana na Svjetsko prvenstvo 2014. godine.

*Zabranjeno je svako preuzimanje sadržaja bez dozvole autora i navođenja izvora. | PLBiH - Premijer liga BiH.